Postaram się przybliżyć nieco temat który zawsze jest dla nowych właścicieli czarną magią. Mam nadzieje, że ten tekst pomoże Wam odpowiednio zaplanować szczepienia pupila, a w razie wątpliwości możecie wrócić do tego artykułu.
Odpowiem na pytania: przeciw czemu szczepimy koty, jakich szczepionek używać, czym jest harmonogram szczepień, jak często i na co szczepić, czy szczepienia są bezpieczne.
Na co szczepimy:
Na rynku dostępne są szczepionki 3/4/5 składnikowe. WAŻNE! Koty niewychodzące szczepimy wyłącznie 3 składnikową szczepionką:
– przeciwko wirusowi panleukopenii kotów inaczej – koci tyfus (jest to bardzo poważna choroba powodująca krwawą biegunkę, wywoływaną przez parwowirusa) FPV
– przeciwko kaliciwirozie kotów (choroba grypopodobna ze stanem zapalnym w jamie ustnej wywoływana
przez kaliciwirusa) FCV
– przeciwko zakaźnemu wirusowi zapalenia nosa i tchawicy kotów (choroba grypopodobna wywoływana przez herpeswirusa)FHV-1
Kot nie wychodzący sam z domu, nie zarazi się FeLV – białaczką, FIV – zespołem nabytego niedoboru immunologicznego, chlamydią, ani wścieklizną. Wirusy te przenoszą się głównie poprzez kontakt śliny zakażonego zwierzęcia z uszkodzoną skórą lub błoną śluzową (pogryzienie). Z informacji uzyskanych od opiekunów naszych wychowanków wiem, że lekarze weterynarii zalecają szczepienie na wściekliznę nawet u kota nie wychodzącego. Tłumacząc, że mają takie standardy albo innymi dziwnymi opowieściami. Jeżeli wścieklizną można było by się zarazić drogą kropelkową to w pierwszej kolejności my LUDZIE powinniśmy się szczepić, bo wychodzimy z domu.
O kocich wirusowych chorobach TUTAJ »
Czym szczepimy – nazwy szczepionek:
– Najlepsza z dostępnych szczepionek to Purevax RCP;
– dobrą jakościowo jet również Versifel CVR;
– absolutnie nie polecam Nobivac Tricat Trio ma najwięcej skutków ubocznych. Niestety w 2022 roku musieliśmy szczepić kocięta tą szczepionką z powodu braku dostępności innych szczepionek.
Harmonogram lub kalendarzem szczepień nazywamy program szczepień ochronnych.
Program szczepień jest różny np. ze względu na pochodzenie kociaka, inaczej szczepimy malucha wychowanego w legalnej hodowli przy mamie, a inaczej kociaka czy kota dorosłego którego historia nie jest znana.
Pierwsze matczyne przeciwciała maluch otrzymuje wraz z siarą i mlekiem. Z wiekiem ich liczba spada, a odporność na patogeny znacznie maleje. Nie wiemy dokładnie, jak długo przeciwciała otrzymane od kotki utrzymują się u konkretnego kociaka, więc pierwsze, a czasem i drugie szczepienie nie daje gwarancji ochrony. Dlatego zaleca się trzecie szczepienie w wieku od 16 / 20 tygodni czyli już po przeprowadzce do nowego domu.
Dodam tutaj, że zachowując poniższy schemat szczepień absolutnie nie ma potrzeby doszczepiania kotów co roku, a wręcz najnowsze badania dowodzą, że jet to niewskazane.
Szczepienie kociąt w hodowli
| Szczepionka 3 składnikowa Purevax RCP lub Versifel CVR przeciwko | Terminy |
|---|---|
| Wirus panleukopeni (FPV) Herpeswirus (FHV-1) Kaliciwirus (FCV) | w wieku 9 tyg. |
| Wirus panleukopeni (FPV) Herpeswirus (FHV-1) Kaliciwirus (FCV) | po 3 – 4 tyg. |
Doszczepiane kotów w Nowym Domu
| Szczepionka 3 składnikowa Purevax RCP lub Versifel CVR przeciwko | Terminy |
|---|---|
| Wirus panleukopeni (FPV) Herpeswirus (FHV-1) Kaliciwirus (FCV) | w wieku 16-20 tyg. |
| Wirus panleukopeni (FPV) Herpeswirus (FHV-1) Kaliciwirus (FCV) | rok po zakończeniu cyklu szczepień |
| Wirus panleukopeni (FPV) Herpeswirus (FHV-1) Kaliciwirus (FCV) | kolejne nie częściej niż co 3 lata |
Podsumowując:
Państwo powinniście zaszczepić malucha między 4, a 6 tygodniem od jego odbioru z hodowli;
Kolejne szczepienie po roku od ostatniego szczepienia;
Następne nie wcześniej niż za 3 lata.
Z takim kompletem szczepień wychodzą nasze kocięta do nowych domów.
Szczepienie kociąt oraz kotów starszych nieznanego pochodzenia
| Szczepionka 3 składnikowa Purevax RCP lub Versifel CVR przeciwko | Terminy |
|---|---|
| Wirus panleukopeni (FPV) Herpeswirus (FHV-1) Kaliciwirus (FCV) | dwie dawki w odstępie 3 – 4 tyg. |
| Wirus panleukopeni (FPV) Herpeswirus (FHV-1) Kaliciwirus (FCV) | rok po zakończeniu cyklu szczepień |
| Wirus panleukopeni (FPV) Herpeswirus (FHV-1) Kaliciwirus (FCV) | kolejne nie częściej niż co 3 lata |
Slajdy z seminarium prowadzonym przez Prof. dr hab. Tadeusz Frymus, specjalisty chorób zakaźnych zwierząt, wykładowcy Wydziału Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie, kierownika Zakładu Chorób Zakaźnych Małych Zwierząt na tymże wydziale. Członka „Advisory Board on Cat Diseases”, stanowiącej ciało doradcze dla lekarzy praktyków w zakresie zwalczania chorób zakaźnych.
Ważne!!!
Jeśli przy poprzednich szczepieniach dochodziło u kota do reakcji alergicznych, grożących utratą życia, należy zmienić szczepionkę. Zawsze należy uprzedzić lekarza weterynarii o wcześniejszych reakcjach alergicznych naszego pupila.
Kwarantanna
Po szczepieniu powinna mieć miejsce kwarantanna, by kot zdążył wykształcić odporność. Jego układ immunologiczny jest wówczas zajęty walką z patogenem i zwierzę jest bardziej podatne na zakażenia z powodu obniżonej odporności. Kot powinien mieć zapewniony spokój i brak stresu.
Obserwacja
Należy kota obserwować, czy nie występują powikłania poszczepienne (w tym objawy właściwe dla choroby przeciw której został zaszczepiony, zaostrzone objawy przewlekłej choroby, na którą zwierzę cierpi), w tym zmiany rozrostowe w miejscu iniekcji.
Dorosły kot, który przeszedł pełny program szczepień przeciwko FPV, FHV-1 i FCV jako kocię (włączając dawkę przypominająca po 12 miesiącach), ale nie był później regularnie szczepiony, wymaga tylko jednej dawki szczepień do mobilizacji układu odpornościowego, pomimo iż wiele obecnych schematów postępowania zaleca w tych okolicznościach podanie dwóch dawek. Jest to jednak bezzasadne i stoi w sprzeczności z podstawowymi zasadami pamięci immunologicznej.
Miejsce podana szczepionki
W ciągu ostatnich 20 lat stało się jasne, że szczepienia z adiuwantem przeciw białaczce (FeLV) i wściekliźnie są jednym z czynników wyzwalających rozwój mięsaków poszczepiennych u kotów. W związku z tym zalecono podawanie tych dwóch szczepionek wysokiego ryzyka w okolice tkanek łatwych do usunięcia chirurgicznie w razie rozwoju mięsaka, tj. w dalszym odcinku prawej tylnej kończyny – szczepionki przeciwko wściekliźnie, i w dalszym odcinku lewej tylnej kończyny – szczepionki przeciwko białaczce kotów („left leg leukaemia, right leg rabies”). Ostatnie badania oceniające efekty takiego postępowania wykazały znaczący spadek występowanie mięsaków w okolicy międzyłopatkowej (tradycyjne miejsce szczepień), a wzrost przypadków guzów w prawej (ale nie lewej) kończynie.
VGG rekomenduje podawanie szczepionek podskórnie w okolicę boczną brzucha lub tułowia (po innej stronie za każdym następnym szczepieniem), jako że mięsak powstały w tym miejscu nie wymaga tak rozległej resekcji jak w przypadku okolicy międzyłopatkowej czy kończyn.
W Polsce nie ma prawnego wymogu szczepienia kotów przeciwko wściekliźnie. Decyzję podejmuje właściciel/opiekun zwierzęcia. Szczepienie przeciwko wściekliźnie zalecane jest u kotów, które wychodzą na zewnątrz. Koty takie mogą mieć kontakt z chorymi bezpańskimi zwierzętami, zwierzętami dzikimi oraz nietoperzami.
Koty nie wychodzące szczepimy na wściekliznę tylko w tedy, kiedy mają wyjechać za granicę.
WAŻNA NOWOŚĆ!
Nowe przepisy nie pozwalają na przepisanie szczepienia na wściekliznę do paszportu z książeczek zdrowia czy zaświadczeń, dlatego najpierw wyróbmy paszport, a potem szczepmy lub załatwmy wszystko na jednej wizycie. Proszę pamiętać, że nie każdy weterynarz ma uprawnienia do wystawienie paszportu.
Zdjęcie paszportu naszej kotki SC GIP ANASTAZJI która około 20 razy przekraczała granicę kraju.
Skutki uboczne szczepień
U immunizowanych kotów mogą wystąpić reakcje poszczepienne, ale dzieje to dosyć rzadko, zwłaszcza jeśli szczepienie jest wykonane zdrowemu zwierzęciu zgodnie z zaleceniami właściwymi dla danej szczepionki (szczepionka z zachowanym terminem ważności, odpowiednio przechowywana, właściwie zaaplikowana, kolejne dawki we właściwych odstępach).
Najczęściej występuje kilkudniowe osłabienie, kot ma podwyższoną temperaturę (do dwóch dni po szczepieniu), nie ma apetytu i pragnienia, może mieć biegunkę albo wymiotować, jest senny, osowiały – nie ma ochoty na zabawę albo odwrotnie – jest drażliwy. Może wystąpić bolesność w miejscu podania szczepionki. Po kilku dniach objawy powinny ustąpić. Jeżeli zwierzą wciąż źle się czuje, powinien go zobaczyć lekarz.
Sporadycznie mogą pojawić się poważniejsze skutki uboczne (włącznie ze śmiercią) wynikające z osobniczej nadwrażliwości – na przykład po szczepionce przeciw chlamydiozie może nastąpić szok anafilaktyczny.
Innym powikłaniem są zmiany w miejscu iniekcji od ziarniniaków poszczepiennych (w formie nacieczeń i zgrubień) po mięsaki poszczepienne – agresywne, bardzo szybko rosnące złośliwe guzy, które jednak stosunkowo rzadko dają przerzuty. Dlatego miejscem poskórnych iniekcji szczepionek najczęściej wywołujących mięsaka – przeciw białaczce i wściekliźnie – są podudzia tylnych łap. W razie wystąpienia mięsaka można guza z zapasem zdrowej tanki usunąć i uratować zwierzęciu życie (także poprzez amputację kończyny ze zmianą). Jeśli w miejscu wkłucia powstanie utrzymujący się dłużej niż 3 miesiące ziarniniak, należy go usunąć. Wskazane jest przeprowadzenie badań histopatologicznych powstałych zmian.
Przyczyn reakcji poszczepiennych jest kilka. Prym wśród nich wiedzie zła jakość szczepionki. Pozostałe to: niewłaściwie wykonana iniekcja; nieodpowiedni program szczepienia (za krótki odstęp między kolejnymi szczepieniami; łączenie w jednej iniekcji zbyt dużej liczby szczepionek); niewydolny układ odpornościowy czworonoga (zwierzę za młode/ osłabione/ chore); nadwrażliwość szczepionego zwierzaka na antygen zawarty w szczepionce lub na adiuwanty (składnik pomocnicze szczepionki).
