Geny oznaczamy literami alfabetu. Wielką literą oznacza się zawsze gen dominujący, natomiast małą recesywny. Na przykład barwa oczu u ludzi determinowana jest przez dwa allele A – oznacza kolor brązowy, zaś a – kolor niebieski. W fenotypie zestaw genów AA daje oczy brązowe, zestaw aa – niebieskie, natomiast Aa – oczy brązowe, bo ten allel dominuje. Jak widać na podstawie fenotypu genotyp można dokładnie określić tylko w przypadku genów recesywnych. Jeśli oczy są niebieskie, to z całą pewnością wiadomo, że genotyp organizmu jest aa. Jeśli oczy mają barwę brązową – to nie wiadomo – genotyp może być AA lub Aa. Znając genotyp możemy bezbłędnie opisać fenotyp (pamiętając oczywiście o zmienności modyfikacyjnej).
Nie będę się tutaj rozpisywać o genach i cechach przez nie determinowanych. Zachęcam hodowców do poszukania odpowiedniej fachowej literatury. Kocia genetyka jest naprawdę fascynująca, a dla hodowców kotów rasowych przydatna.
Kilka słów o barwie sierści:
kolor futerka u kotów wywołuje melanina – barwnik syntetyzowany w komórkach z aminokwasu tyrozyny. Tyrozyna przekształcana na szlaku metabolicznym przez tyrozynazę daje melaninę występującą w dwóch podstawowych postaciach: brązowej (eumelanina) i żółtej (feomelanina). Barwa futerka to efekt skupienia i wielkości ziarenek melaniny: im więcej, tym ciemniejsze (od brązowego do czarnego i od żółtego do prawie czerwonego). Geny determinujące barwę futerka w różny sposób wpływają na wytwarzanie melaniny w ogóle lub na wytwarzanie melaniny w określonych obszarach ciała kota.
Kolor rudy związany jest ściśle z chromosomem płciowym X, ponieważ w tym właśnie chromosomie znajduje się locus genu rudości (tylko w tym chromosomie jest przenoszony). Gen warunkujący kolor rudy sprawia, że zablokowana zostaje produkcja eumelaniny, nieważne, jakiego typu (czerń, czekolada czy cynamon), a produkowana jest jedynie feomelanina, czyli pigment żółty, w odcieniach od ciepłego pomarańczu do zimnego żółtego – zależy to od ilości produkowanego pigmentu, i przypuszczalnie dodatkowych genów modyfikatorów, niedokładnie jeszcze poznanych. Gen rudości jest więc genem epistatycznym, „maskującym” kolor kota, ponieważ eumelanina nie jest produkowana. Pod kolorem rudym bądź kremowym kryje się materiał genetyczny dla kolorów czarnego, bądź czekoladowego, bądź cynamonowego, które przy odpowiednim doborze możemy z powrotem „wywołać”.
Uparte duchy prążków u rudzielców.
Kot niepręgowany o genotypie aa z kotem niepręgowanym o genotypie aa – wszystkie kocięta będą o genotypie aa niepręgowane. Czyli po dwóch nie pręgowanych kotach nie urodzi się pręgowany kociak.
Pręgowanie jest bardzo upartą cechą. Niekiedy, nawet jeśli kot ma genotyp, warunkujący jednolite ubarwienie, to na futrze i tak pojawia się szczątkowy wzór pręgowania, nazywany ghost markings. Genetycy i hodowcy nie wiedzą, jakie geny odpowiadają za to zjawisko, w żargonie określane jako „duchy”. Próbowano je wyjaśniać błędami w zapisach rodowodowych, w których „zaniedbano” umieszczenia jakiegoś pręgowanego przodka, ale „duchy prążków” występują także u kotów z prawidłowymi, sprawdzonymi rodowodami. „Duchy” widoczne są jako niezwykle delikatne, często możliwe do zauważenia tylko pod światło ślady pręgowania i pojawiają się szczególnie często u kotów rudych i kremowych. W hodowli bywa to powodem trudności z właściwym określeniem umaszczenia kota rudego czy kremowego nawet przez doświadczonych hodowców. Żeby uznać kota za pręgowanego, musi on odpowiadać ścisłym wymaganiom określonym w standardzie. Często koty takie mają jedynie śladowy wzór na tułowiu, albo z kolei mimo wyraźnego pręgowania na tułowiu, nie mają cech pręgowania na głowie. Wtedy oznacza się je jako solid.
Kiedy urodzi się nam rude kocię i widzimy na nim prążki, nawet wtedy kiedy jest ono po pręgowanym rodzicu, (a chcemy go zostawić lub odsprzedać do hodowli) najlepiej zrobić badanie genetyczne, czy kociak jest nosicielem genu determinującego ubarwienie sierści agouti.
Standard FIFe rudego umaszczenia u kotów.
- Kolor futra w rudym umaszczeniu u kotów: Idealny rudy kolor kociego futra ma czysty, ciepły i głęboki odcień, bez żadnych przebarwień i rysunku. U kotów o jednolitym umaszczeniu każdy włos powinien być tej samej barwy od korzenia aż do czubka. Dopuszczalny jest jednak śladowy rysunek na głowie i łapach.
- Kolor lusterka nosa w rudym umaszczeniu u kotów: Ceglastoczerwone lub różowe. Ciemne plamy pigmentacyjne są dopuszczalne.
- Kolor poduszek łap w rudym umaszczeniu u kotów:: Ceglastoczerwone lub różowe.
- Wada, która uniemożliwia uzyskanie przez kota tytułu: Biały czubek ogona.
Copyright © by Jennifer World*PL®
